«نزدیک ایده» مجموعهای است از یادداشتها و جستارهایی که نویسندگانشان دنبال جواب این سؤالها بودهاند: «مکان چگونه بر فکرها و ایدههای ما تأثیر میگذارد؟» و «ایدهها کجا سراغ ما میآیند؟»
فرایند فکری نیازمند مکانی است که فکر در آن شکل بگیرد، یعنی پدید بیاید، پرورش یابد و احتمالاً بارها و بارها سبک و سنگین شود. مکانهایی هستند که الهامبخش تفکرند، تنشهایمان را کاهش میدهند و افکار پریشان ما را به هم پیوند میزنند؛ جاهایی که در آنها ناگهان میبینیم چطور ایدههایی که دور از هم به نظر میرسند، میتوانند کنار هم بنشینند. جاهایی که هم به فکر فضای کافی میبخشند و هم آن را رها میکنند یعنی قلمروی امکاناتش را گسترش میدهند و اجازه میدهند مرزها را درنوردد.
متنهای این کتاب، بیش از آنکه ما را با مکانهای مناسب یا نامناسب فکر کردن آشنا کنند، فراخوانی هستند به اندیشیدن درباره اندیشیدن. در یادداشتها و جستارهای این کتاب، با «جا»یی که فکر ما در آن به کار میافتد سروکار داریم، اما پای خیلی چیزهای دیگر هم به ماجرا باز شده تا ما به ماهیت فکر کردن فکر کنیم.
در این کتاب، که ستاره نوتاج آن را از آلمانی به فارسی برگردانده، است با این سرفصلها مواجه هستیم: آشپزخانهها و افکاری که در آنها شکل میگیرند؛ سالنهای کنفرانس و سخنرانیهای ملالآوری که خلاقیت را برمیانگیزند؛ فنجانهای قهوهای که چراغ ایده را روشن میکنند؛ کافههای شلوغی که پناهگاه ذهن میشوند؛ نامکانهایی مثل قطار شهری که جایگزین فضاهای قدیمی اندیشیدن شدهاند؛ اتوبوسهایی که در آنها با فاصله یک پنجره به زندگی فکر میکنیم؛ ـ فضای میانستارهای که عبور از مرزهای ذهن را برای ما ممکن میکند؛ دانشگاه که به فکرمان سمتوسو میدهد؛ و زندان که آسمانش ایدهها را غنی میکند.
در مقدمه این کتاب آمده است: با این حساب، اگر از ما بپرسند کِی و کجا فکر میکنید، احتمالاً میگوییم همیشه و همهجا. اما فکرهای نو دقیقاً کجا و در چه شرایطی متولد میشوند؟ هانا آرنت میگوید افکارِ ما در تنهایی، در گفتوگوی ما با خودمان، متولد میشوند ولی این را هم اضافه میکند که در این مکالمه درونی، ارتباط ما با جهان بیرون و انسانهای دیگر قطع نمیشود و صداهای آنها هم در گفتوگوی ذهنی ما با خودمان طنین میاندازند. پس افکاری که از ذهن ما میگذرند از جهان بیرون جدا نیستند.»
گردآورندگان این کتاب سراغ آدمهایی رفتهاند که مدام سرگرم فکر کردن و نوشتناند و از آنها خواستهاند درباره مکانها و نامکانهای شخصیِ تفکر، نوشتن، خلاقیت و ایدهپردازی بنویسند.
نزدیک ایده پاسخ روزنامهنگاران، دانشمندان و نویسندگان به پرسشهایی از این دست است: «کجا میاندیشید؟»، «کجا افکارتان به نظر و ایدهای خاص ختم میشود؟» و مهمتر از اینها «مکان اندیشیدن چه تأثیرهای کمی و کیفیای بر افکار و ایدههایتان دارد؟»
پاسخهای این افراد (برنت بوزل، هانا انگلمایر و کاترین پسیگ، بیرته مولهف، اسون هانوشک، کارولین امکه، نورا اشترنفلد، رباب حیدر، آن کاتن، و مشاله تولو) در قالب یادداشتهایی فلسفی، روایتهایی مبتنی بر تجربه شخصی، گفتوگو، مشاهدات خودزندگینامهای، توصیف تصاویر ذهنی، و جستار نوشته شدهاند.
انتشارات اطراف این کتاب را در ۱۷۶ صفحه به قیمت ۱۶۷ هزار تومان منتشر کرده است.
پایان گزارش/