تاریخچه دندان‌پزشکی در مطبوعات عصر قاجار

در روزنامه‌ها، هفته‌نامه‌ها و مجلات نیمه دوم عصر قاجار که با نزدیک شدن به دوره مشروطه و سال‌های ابتدایی قرن گذشته تعداد و تیراژشان افزایش می یابد، آگهی‌ها، خبرها و یادداشت‌هایی مرتبط با دندانپزشکی و دندانسازی وجود دارد.

این مطالب با گذر زمان ارزش تاریخی زیادی یافته اند و هم اکنون از مهمترین اسناد تاریخ دندانپزشکی هستند. گزیده‌ای از مهمترین این مطالب با تصاویر و توضیحاتی در این مجموعه گردآوری شده است.

در این‌ جلد نشریات دوره قاجار مورد بررسی قرار گرفته و تعدادی از آگهی ها و اعلانات و اخبار یافت شده در این نشریات، برای اولین بار است که دیده و منتشر می شوند.

در این کتاب میرسعیدی به سراغ قدیمی ترین روزنامه ها و مجلات منتشرشده در ایران رفته است و در میان صفحات آن اخبار، اطلاعات و آگهی های دندانپزشکان پیشگام ایران را جستجو کرده است.

این کتاب شامل سندهایی است که برخی از آنها برای اولین بار در معرض دید تاریخ پژوهان و دندان پزشکان قرار می گیرند و می تواند به خواننده جزییات جالب و جدیدی از مواد و روش‌های درمانی و تبلیغات دندان پزشکان در صد و پنجاه سال پیش ارائه دهد.

حضور کمرنگ دندانپزشکان ایرانی

این اعلانات و اگهی‌ها اسناد خوبی در شناخت احوال اولین دندانپزشکان ایران و وضع اولیه دندانپزشکی نوین ایران در نیمه پایانی دوره قاجار هستند.

یکی از یافته‌های کتاب این است که در آن سال‌ها کمتر نشانی از دندانپزشکان ایرانی می‌بینیم. اسامی این افراد هم محدود و پرتکرار است که نشان می‌دهد نه چندان پرتعداد و مشهور و شاخص بوده‌اند.

روزهای بدون خمیردندان

این کتاب همچنین نشان می‌دهد که استفاده از خمیر دندان در اواخر دوره قاجار معمول نبوده و آگهی‌ها و اطلاعاتی در این مورد به دست نیامده است. از حدود ۱۳۰۵ شمسی و ابتدای دوره پهلوی به بعد تبلیغات زیادی در مورد خمیردندان و گرد پاک کردن دندان در نشریات و روزنامه‌ها دیده می‌شود. یک آگهی تبلیغاتی در این مورد در دوره قاجار دیده شده است. محل فروش گرد پاک کردن دندان دواخانه انگلیس بوده است.

اهدای نشان سلطنتی به دندانساز

در روزنامه رسمی دولت ایران، در سال ۱۲۹۱ خورشیدی خبری درباره اعطای نشان طرف احمدشاه قاجار به دکتر اشتومپ به عنوان دندانساز منتشر شده است. این خبر سندی است که استخدام او در دربار را تایید می کند. او تبعه سوییس بوده و از طرف دربار مامور به تاسیس مدرسه دندانسازی شده است. دکتر اشتومپ شهرت و ثروت زیادی در دوره احمدشاه و رضاشاه اندوخته است.

دندانسازی که ساکن تهران نبود

در یک اگهی در روزنامه ناصری در سال ۱۲۷۳ خورشیدی از دندانسازی به نام میرزا آقا قراباغی نام برده شده است. این آگهی یکی از معدود موارد حضور دندانساز در شهری به غیر از تهران در دوره ناصری است.

سعید میرسعیدی متولد سال ۱۳۶۰ و دانش آموخته رشته دندانپزشکی است.

او دندانپزشکی است که در کنار حرفه اش به طور جدی به تاریخ هم توجه دارد. مقالات و تحقیقات وی در مورد تاریخ ایران به خصوص دوره های زند و قاجار مکرر در نشریات و مجلات مختلف طی سال‌های اخیر منتشر شده اند. از این نویسنده تا پیش از این دو کتاب در مورد تاریخ دندانپزشکی به چاپ رسیده است.

پایان گزارش/