گسترش عمق راهبردی ایران از مرزهای غربی به مرزهای شرقی

پیش از این نیز تصاویری از پهپادهای ایرانی در اختیار کشورهایی مانند ونزوئلا و اتیوپی منتشر شده بود اما هیچ‌گاه به‌صورت رسمی خبر فروش و یا افتتاح کارخانه ساخت پهپادهای ایرانی در یک کشور خارجی منتشر نشده بود.

ماکت پهپاد مهاجر۲ در دستان مادورو رئیس‌جمهور ونزوئلا/ خط تولید این پهپاد اوایل دهه ۸۰ شمسی به ونزوئلا منتقل شد

علاوه بر این، در سال‌های اخیر طیف گسترده‌ای از پهپادهای ایرانی در اختیار گروه‌های مقاومت قرار گرفته است که با اجرای عملیات‌های موفق توانسته‌اند برتری رزم پهپادی در آسمان منطقه را به‌نفع جبهه موافقت تغییر دهند.

تحریم‌های تسلیحاتی علیه جمهوری اسلامی ایران بامداد روز یکشنبه ۲۷ مهر ۱۳۹۹ (۱۸ اکتبر ۲۰۲۰) بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل و به‌عنوان یکی از بندهای معاهده برجام لغو شد، این موضوع موجب شد جمهوری اسلامی ایران خرید و فروش تسلیحات دفاعی را با جدیت در دستور کار خود قرار دهد و در این زمینه‌ رایزنی‌های جدی با برخی کشورها انجام دهد.

سردار باقری رئیس ستادکل نیروهای مسلح  نیز بهمن ماه سال گذشته طی سخنانی در حرم امام راحل به موضوع صادرات محصولات دفاعی اشاره کرده و گفته بود که «اگر تحریم‌های آمریکای جنایتکار برداشته شود، جزو بزرگترین صادرکنندگان سلاح خواهیم بود.»

حالا به‌نظر می‌رسد پس از برداشته شدن تحریم‌های تسلیحاتی، ایران اولین گام جدی در حوزه صادرات محصولات دفاعی را برداشته است و این کار را نیز با تولید یک محصول راهبردی یعنی پهپاد برداشته است، سلاحی راهبردی که در سال‌های اخیر نقش بی‌بدیلی در جنگ‌ها و درگیری‌های رخ‌داده در اقصی نقاط جهان داشته‌ است تا جایی که سرنوشت برخی درگیری‌ها به توان رزم پهپادی طرفین درگیر بستگی داشته است.

نیروهای مسلح کشورمان نیز با درک این موضوع در یک دهه اخیر فعالیت‌های گسترده‌ای در حوزه طراحی و تولید انواع پهپادها انجام داده‌اند به‌نوعی که علاوه بر تأمین نیازهای داخلی، توانسته‌اند نیروهای جبهه مقاومت در سراسر منطقه را نیز به انواع پهپادها مجهز و از چندی پیش روند صادرات پهپادها را نیز شروع کنند.

پهپاد شاهد۱۷۱ که حاصل مهندسی معکوس پهپاد RQ-170 آمریکایی است

توانمندی متخصصان دفاعی کشور در حوزه پهپادی تا جایی بوده است که به‌اذعان بسیاری از کارشناسان، ایران قدرت برتر پهپادی در منطقه و یکی از قدرتهای برتر پهپادی در جهان به‌شمار می‌رود.

جمهوری اسلامی ایران همچنین توانسته است با تجهیز متحدان خود در منطقه به انواع پهپادها، شبکه یکپارچه پهپادی در منطقه ایجاد کند تا بتواند به هر تهدیدی در گستره جغرافیایی غرب آسیا در کوتاه‌ترین زمان ممکن پاسخ دهد و از این طریق چالشی جدی برای دشمنان خود در این منطقه فراهم کند.

اما نگاهی اجمالی به پهپادی که کارخانه تولید آن در تاجیکستان افتتاح شده است نشان می‌دهد ابابیل۲ انتخابی هوشمندانه برای صادرات بوده است، پهپادی ارزان‌قیمت، با تنوع مأموریتی مناسب و طراحی و تولید آسان، ابابیل۲ را به گزینه‌ای مناسب برای صادرات بدل کرده است، علاوه بر این، ابابیل۲ برای کشوری مانند تاجیکستان،‌ می‌تواند بستری مناسب برای توسعه و تست بسیاری از فناوری‌ها و آموزش پهپادی باشد.

پهپاد ابابیل۲ در ابتدا به‌عنوان یک پهپاد هدف سامانه‌های پدافندی طراحی شد اما در سال‌های بعد در مسیر تکامل قرار گرفت و با تجهیز به محموله‌های اپتیکی و انفجاری در نقش یک پهپاد مراقبتی و انتحاری نیز ظاهر شد و خوش درخشید.

روند تکامل این پهپاد تا جایی ادامه داشته است که نیروی دریایی سپاه بسیاری از شناورهای تندرو و پشتیبان خود را به این پهپاد مجهز کرده است و به این ترتیب ابابیل۲ به‌عنوان یک پهپاد دریاپایه و سلاح ضدشناور نیز ایفای نقش می‌کند.

تجهیز شناورهای تندروی نیروی دریایی سپاه به پهپاد انتحاری ابابیل۲

به‌نظر می‌رسد در سال‌‌های اخیر با گسترش دیپلماسی دفاعی جمهوری اسلامی ایران، گسترش دیپلماسی پهپادی نیز به‌عنوان یکی از ارکان مهم این دیپلماسی در دستور کار قرار گرفته است که در صورت ادامه این روند ایران می‌تواند به‌عنوان کشوری الگو که در شرایط تحریم دستاوردهایی مهم و قابل‌توجه در صنایع دفاعی خود داشته است به‌عنوان بازیگری مهم در عرصه صادرات محصولات پهپادی مطرح شود.

از سوی دیگر ایران و تاجیکستان هردو دارای مرزهای مشترک با کشور افغانستان و از این منظر دارای منافع مشترکی در موضوع مقابله با تروریسم هستند، چه اینکه با حضور نیروهای آمریکایی در افغانستان و همین‌طور بعد از ترک این کشور از سوی آنها هسته‌های داعش در این کشور تقویت شده و به‌عنوان خطری بالقوه که می‌تواند مرزهای دو کشور را تهدید کند، مطرح است.

همچنین هر دو کشور عضو سازمان همکاری‌های شانگهای هستند و با تأیید عضویت ایران در این سازمان،‌ حالا مسیر گسترش تعاملات دفاعی ایران با سایر کشورهای عضو این پیمان نیز میسر شده است.

از این منظر هم ابابیل۲ در نقش یک پهپاد انتحاری و مراقبتی با مداومت پروازی ۱.۵ساعته و برد ۲۰۰کیلومتری که می‌تواند تا ارتفاع ۱۱۰۰۰ پا ارتفاع بگیرد و منطقه‌ای ۷۷۰کیلومترمربعی را تحت پایش قرار دهد گزینه‌ای مناسب برای برخورد با گروهک‌های تروریستی است.

با افتتاح این کارخانه شبکه پهپادی مدنظر ایران که به‌سمت غرب کشور گسترش یافته، در شرق کشور نیز در حال گسترش است و با تکمیل این روند حلقه دفاع پهپادی در دور تا دور مرزهای کشور گسترده شده است و به این ترتیب عمق راهبردی دفاعی جمهوری اسلامی ایران گسترش می‌یابد.

پایان گزارش/