گزارش گروه فرهنگی جوانان خوز، ویژه برنامه «امواج شبهه» مجموعه گفت‌وگوهای تخصصی پیرامون ماهیت‌شناسی رسانه‌های معاند فارسی زبان است که با مشارکت رادیو گفت‌وگو و فرهنگسرای اندیشه برگزار می‌شود.
جدیدترین قسمت از این برنامه با موضوع «رفتارشناسی رسانه‌های معاند و قبح‌زدایی از مقدسات دینی ماه مبارک رمضان در جامعه ایرانی» با حضور حجت‌الاسلام محمد نجفی برزگر مدیر مرکز تخصصی شیعه‌شناسی تهران و پژوهشگر رسانه و حجت الاسلام هادی سیدوکیلی عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی تهران شمال و کارشناس فضای مجازی روی آنتن رفت.
در زیر گزارش مشروح این برنامه را می‌خوانید:
آقای نجفی، چرا امپراطوری رسانه‌ای بر قبح‌زدایی از مظاهر دینی به ویژه در ماه مبارک رمضان تمرکز کرده است؟
تمام کارهایی که انسان‌ها انجام می‌دهند برگرفته از ایدئولوژی و نوع نگاهی است که به جهان دارند. امپریالیسم و نظام سلطه با دین و مظاهر آن مخالف است، چرا که دین در گام نخست انسان را به سمت اللّٰه هدایت می‌کند. البته نگاه نظام سلطه، مادی است و این موضوع را در نظر دارند که اگر جمهوری اسلامی قدرتمند است، دلیل اصلی آن داشتن جامعه دینی است. بنابراین باید بر این موضوع متمرکز شوند و تلاش کنند تا آن را تضعیف کنند تا از این طریق استعمار نوین خود را قوت ببخشند.
در ادامه این روند، رسانه‌ها در ظواهر دینی وارد می‌شوند، چرا که انسان‌ها باطن خود را بر اساس مظاهر دینی شکل می‌دهند و بزرگ کردن شعائر دینی موجب تقوای دل‌ها می‌شود و دشمن به خوبی این موضوع را دریافته است؛ از این رو زمانی که می‌خواهد در فضای مجازی با شعائر اسلامی مقابله کند روی مسائلی چون روزه‌خواری، بی‌حجابی و … تمرکز می‌کند. درواقع هدف، ایجاد یک جو بی‌دینی است که افراد با قرار گرفتن در آن ایمان خود را از دست بدهند و مظاهر کفر و فسق زیاد شود. این موضوع تأثیر بسیار بالایی بر روی افراد ضعیف دارد و هدف اصلی رسانه‌های دشمن هم این است که اکثریت مردم که فرصت مطالعه ندارند را تحت تأثیر قرار دهد.
بر اساس یک پژوهش آماری، شبکه VOA که مربوط به آمریکاست، ۷۵ هزار و ۳۰۰ پست با محتوای فارسی منتشر کرده است، در حالی که تعداد پست‌های دیگر آن که می‌تواند شامل اخبار تمام دنیا باشد ۲۲ هزار تاست. همچنین اخبار منتشر شده در بی‌بی‌سی انگلیسی ۱۵ هزار مورد و در بخش فارسی بیش از ۵۶۰ هزار پست است. در واقع این آمار نشان‌دهنده تمرکز و توجه رسانه‌های معاند بر جامعه ایرانی است.
آقای سیدوکیلی، از نظر شما چرا قبح‌زدایی در دستور کار اصلی شبکه‌های معاند قرار دارد و به دنبال چه هستند؟
امروز رسانه‌های شنیداری مانند رادیوها، دیداری مانند شبکه‌های ماهواره‌ای و تلویزیونی و نوشتاری و اینترنتی تلاش می‌کنند ذهن و باور مخاطبان را در جهت دلخواه سازماندهی کنند و با این عنوان که مخاطب حق دارد اخبار را به شکل آزاد بشود، مردم را از رسانه‌های واقعا آزاد که اخبار حقیقی منتشر می‌کنند جدا و اخبار جهت‌دار را به آنها منتقل کنند. درواقع این رسانه‌ها اذهان را به قدری در فشار رسانه‌ای و بمباران اطلاعات نادرست و یک سویه قرار می‌دهند که ذهن نمی‌تواند به راحتی اندیشه کند.
در حوزه دین هم تلاش می‌کنند نمادهای اصلی دین را تخریب کنند. دلیل این که بر ماه رمضان و فریضه روزه بیشتر تمرکز دارند این است که روزه تنها تکلیف دینی است که در آن امکان ریا وجود ندارد. دشمن با بمباران اطلاعاتی تلاش می‌کند این موضوع را به نمایش بگذارد که روزه‌داران در اقلیت هستند. به عنوان مثال سال گذشته جریانی در فضای مجازی ایجاد شد که از مخاطبان می‌خواست عکس روزه خواری در ملاعام را منتشر کنند. در این حالت شخص به جای تفکر درباره حقیقت روزه به این موضوع می‌اندیشد که برای همرنگ شدن با جماعت نباید روزه بگیرم. اتفاقا برخلاف آنچه که در رسانه‌های بیگانه نمایش داده می‌شود، بیشتر جامعه ما روزه‌دار هستند؛ یعنی رسانه معاند تلاش می‌کند اقلیت غیرواقعی را به عنوان اکثریت واقعی جلوه دهد.
تکنیک‌های دشمن برای ایجاد شبهه در دین
آقای نجفی، تلاش دشمن برای تحت تاثیر قرار دادن جوانان و نسل‌جدید، کوچک شمردن شعائر دینی، ایجاد شبهه و قبح زدایی از بی‌اخلاقی آشکار است. شما سازوکار و شگرد این جریان را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
دشمن برای قبح‌زدایی از یک گناه، در ابتدا تلاش می‌کند فحشا را گسترش دهد. در مرحله بعدی تلاش می‌کند گام به گام حرکت کند، یعنی با کارهای کوچک و ناچیز افراد را در مسیر شیطانی وارد می‌کند و به مرور به کارهای بزرگتر وا می‌دارد. دشمن دریافته است که جامعه ایرانی از لحاظ باطن و درون بسیار قوی و پابرجاست چرا که بیش از هزار سال است که مردم با روح و جان خود تشیع را لمس کرده و این مذهب در زندگی آنها ریشه دوانده است و تغییر آن بسیار دشوار است.
یکی از کارهای دشمن، تصویرسازی است؛ یعنی با قراردادن تصاویر مختلف، تقطیع آن و تولید محتوای جدید بر علیه شخصیت‌های بزرگ اسلام شایعه ایجاد می‌کند. گسترش دوگانه‌های کاذب و نسبت دادن دروغ‌هایی که در دین وجود ندارد، از دیگر اقدامات رسانه‌ها برای کاهش اعتبار دین است.
تکرار، از دیگر تکنیک‌های پرکاربرد رسانه‌های دشمن است. بیش از ۳۶۰ شبکه ماهواره‌ای فارسی زبان بر ضد اسلام و جمهوری اسلامی فعالیت و محتوا تولید می‌کنند. درواقع هر چه ما تلاش کنیم، ابزار رسانه‌ای دشمن قوی‌تر است، اما دارایی ما که دشمن از آن بی‌بهره است، نور الهی است. در جایی که نور الهی باشد باطن کفر از بین خواهد رفت.
آقای سیدوکیلی، ما باید از موضع پدافندی و دفاعی خارج شویم. پیشنهاد شما برای قرارگرفتن در جایگاه آفندی و حمله به دشمن در عرصه جهاد تبیین جیست؟
اقدامات ما برای مقابله دشمن باید ناظر به کارها و روش‌های آنها باشد. آنچه در رسانه‌ها در حال رخ دادن است، جنگ شناختی است که یک شیوه جدید جنگ رسانه‌ای به شمار می‌رود. این فضا از روش نفوذ که موجب تحریف در اندیشه افراد می‌شد فراتر رفته است و اکنون به مرحله‌ای رسیده است که شناخت نیروی جوان را تحت تاثیر قرار می‌دهد. شناخت اصیل و ایرانی که ریشه در فرهنگ خودی دارد را می‌‌گیرد و به او یک شناخت اشتباه القا می‌کند.
زمانی که شناخت دچار آسیب شود، روان هم آسیب می‌بیند. یکی از اقداماتی که دشمن به کار برده است جدا کردن مردم از دانشمندان است. در این راستا مردم را از کتابخوانی عمیق و تحلیل محتواها دور کرده است. نسخه مورد تاکید رهبری در این عرصه «جهاد تبیین» است. یعنی ما در مقابل این جریان باید شناخت و روش شناخت درست را ارائه دهیم. در گام دوم باید اجر و جایگاه اندیشمندان و دانشمندان دانشگاهی و حوزوی به آنها بازگردانده شود و جایگاه آنها که دانش‌ورزی است احیا شود. وظیفه ما در مرحله بعدی این است که این تبیین را گسترش دهیم یعنی از رسانه‌های خودمان محتوای درست تولید کنیم.
آقای نجفی از نظر شما چه وظایفی دربرابر جهاد تبیین بر دوش ماست؟
ما برای گسترش جهاد تبیین وظایف شخصی و حکومتی داریم. انسان باید بتواند خود را از شبهات دور نگه دارد، البته این به معنای نفی آزاداندیشی نیست. درواقع انسان اگر زمان کافی برای مطالعه منابع علمی و گفت‌وگو با بزرگان و اندیشمندان را دارد بهتر است تحقیق کند، اما اگر حوصله یا زمان کافی ندارد، بهترین کار این است که از شبهات دوری کند و خود را در معرض تفکر اشتباه قرار ندهد. وظیفه دیگر افراد اعتبارسنجی رسانه‌هاست و بررسی اینکه اخبار از چه منبعی منتشر می‌شود. همچنین باید تمرین کنیم در برابر شبهات ایجاد شده منفعل نباشیم.
براساس این گزارش، «امواج شبهه» در فرهنگسرای اندیشه ضبط شده و از رادیو گفت‌وگو پخش می‌شود. این برنامه به تهیه‌کنندگی سیده‌فاطمه شعار، هماهنگی گیسو جعفرزاده، آیتم‌سازی بی‌بی‌الهه مصطفوی، گویندگی فاطمه عباسی و با کارشناسی و اجرای مصطفی صادقی روی آنتن می‌رود.
پایان گزارش/
