«دز» در پهنه‌ی خشکی!

جوانان خوز |

بحران آب در رودهای خوزستان، پس از کرخه، به رود خروشان دز رسیده است. در روزهای اخیر فعالان محیط زیست و اهالی حاشیه پایین دست رودخانه دز در بخش شعیبیه از توابع شوشتر در شمال خوزستان، با انتشار ویدیوهایی فاجعه خشکیدگی رودخانه دز را به تصویر کشیدند. آنها با انتقاد از کاهش خروجی سد دز در بالادست این رودخانه، هشتگ” حقابه_دز_را_آزاد_کنید” را راه‌اندازی و جاری شدن آب در رود دز را مطالبه کردند. بخش شعیبیه از توابع شوشتر بیش از ۵۰ روستا دارد که حدود ۱۰ روستای پایین دست آن از جمله روستاهای “چویس”، “ابوطیور” و “بیت فنیان” با خشکی کامل رودخانه روبرو شده‌اند.

مدیر انجمن محیط زیستی “رمانه” در این باره گفت: حدود یک هفته است که رودخانه دز در روستاهای پایین دست بخش شعیبیه کاملا خشک شده و کف رودخانه مشخص است.

فاطمه کرم‌اله‌چعب شرایط رودخانه دز را یک فاجعه محیط زیستی توصیف کرد که به گفته وی ناشی از سوءمدیریت در بخش آب است.

این عضو شورای روستای “رمانه” از توابع شعیبیه افزود: چند سال است که با کمبود آب روبه رو هستیم و آب رودخانه دز در ماه‌های اخیر هم بسیار کاهش یافته است اما این نخستین بار است که رودخانه کاملا خشک می‌شود.

وی از قطع شدن آب لوله‌کشی روستاهای این بخش در روزهای اخیر نیز انتقاد کرد و گفت: با خشک شدن رودخانه، پمپ‌های آب روستایی امکان برداشت آب ندارند و در این روزها مردم مجبور شده‌اند برای شستشو و بهداشت از همین اندک آبی که در کف رودخانه است استفاده کنند.

کرم‌اله‌چعب ادامه داد: آب لوله‌کشی روستاها به خوبی تصفیه نمی‌شود و قابل شرب نیست اما مردم برای شستشو از آن استفاده می‌کردند.

وی اضافه کرد: در این حوزه شرایط بحرانی و ممنوعیت کشت تابستانه اعلام نشده و بعضی از کشاورزان نیز در حال آماده سازی زمین‌های خود هستند.

کرم‌اله‌چعب افزود: ممنوعیت کشت شلتوک اعلام شده اما در بالادست برخی کشاورزان اقدام به کشت شلتوک کرده‌اند، زیرا کشت این منطقه شلتوک است؛ کشاورزان سالیان درازی است که شلتوک می‌کارند و با آن خو گرفته‌اند و فقط همین کشت را بلد هستند. از سوی دیگر جهاد کشاورزی برای معرفی کشت‌های جایگزین مناسب منطقه و آموزش کشاورزان اقدامی نکرده است.

وی بیان کرد: کشاورزان برای کشت، اقتصاد و تجربه خود را درنظر می‌گیرند و هر منطقه‌ای با یک نوع کشت سازگار است، به همین دلیل مردم این منطقه فقط کشت شلتوک را مناسب می‌دانند.

این عضو شورای روستای رمانه ادامه داد: این مشکلات به بخشدار شعیبیه اعلام شده که قول پیگیری داده‌اند.

نقش نیشکر و انتقال آب

رودخانه دز از کوه‌های زاگرس در استان‌های لرستان، چهارمحال و بختیاری و سرچشمه می‌گیرد و با عبور از شهرستان‌های اندیمشک، دزفول، شوش، شوشتر در بالادست اهواز به رودخانه کارون می‌پیوندد و کارون بزرگ را تشکیل می‌دهد. تاکنون سه طرح انتقال آب از سرشاخه‌های دز به قم و اراک (طرح قمرود یک و قمرود ۲ و سد کمال صالح) با حجم ۳۶۵ میلیون مترمکعب اجرا شده است. همچنین افزایش برداشت آب کشت و صنعت‌های نیشکر شامل کشت و صنعت نیشکر هفت تپه، میان‌آب، دهخدا و شعیبیه در فصل تابستان این رودخانه را با کم آبی روبه رو می‌کند.

با بحرانی شدن شرایط رودخانه کرخه برای دومین سال متوالی، قرار شده طرح آبرسانی به شهرها و روستاهای خوزستان (طرح غدیر) از رودخانه دز تامین شود.

مساله دز پیگیری می‌شود

در سال آبی جاری آورد رودخانه دز حدود ۴۰ درصد نسبت به متوسط بلندمدت کاهش داشته است. با وجود پیگیری، تا زمان انتشار این گزارش، سازمان آب و برق خوزستان هیچ توضیحی درباره وضعیت این رودخانه و علت خشکیدگی آن ارایه نکرده است.

فرماندار شوشتر بیان کرد:خشک شدن رودخانه دز در بخش شعیبیه از سه چهار روز پیش گزارش شده که در پی آن اقدامات و پیگیری‌هایی انجام شده است.

حجت‌اله دهدشتی افزود: امروز برای مدیرعامل سازمان آب و برق خوزستان پیغامی ارسال و درخواست کردم که این موضوع را بررسی و نتیجه را اعلام کند چرا که متولی آب این سازمان است، البته هنوز پاسخی نداده‌اند.

وی با بیان اینکه مشکل به مسوولان استانداری خوزستان منعکس شده است، گفت: قرار است امروز نشستی در استانداری در این زمینه برگزار شود.

دهدشتی اضافه کرد: با کاهش آب رودخانه در روزهای اخیر، از سوی بخشدار و دهیاری نیز در راستای حل مشکل آب شرب روستاها، مسیرهایی حفاری شده تا پمپ‌ها به آب دسترسی داشته باشند.

وی گفت: بخشی از روستاهای این شهرستان از جمله در بخش شعیبیه، میان‌آب، مدرس و مرکز شهر پیش از این با مشکل آب شرب روبه رو بوده و مدتی است که در حال پیگیری آن هستیم. ۲ روز پیش نیز نشستی با حضور حجت‌الاسلام والمسلمین موسوی‌فرد نماینده ولی فقیه در خوزستان در این باره برگزار شد که مسوولان قول‌هایی برای حل مشکل دادند و مقرر شد یک خط آبرسانی که به دلیل نواقصی نیمه تمام مانده بود، تکمیل شود.

دهدشتی ادامه داد: ممنوعیت کشت محصولات پرآب بَر در شوشتر اعلام و سهم شهرستان در کشت تابستانه مشخص و کشت‌های جایگزین نیز معرفی شده است.

پایان گزارش/